پايان نامه نبرد سلطان سنجر با تركان غز
نبرد سلطان سنجر با تركان غز
(مطالعه اي در روند تسلط قبايل غز بر خراسان و پيامدهاي آن)
چكيده
اغوزها از زمان ورود سلجوقيان به ايران عنصري پايدار در تركيب جمعيتي جامعه خراسان شدند. و از نيمه دوم حكومت سنجر بر شمار قبايل غز به واسطه فشار ناشي ازجابجايي اقوام در دشت قبچاق و قدرت رو به رشد قراختاييان افزوده شد. از اين رو برقراري نظارت بر اغوزها وتسلط بر آنان يكي از مهمترين مسائلي بود كه سنجر با آن درگير بود.
دستگاه اداري سلجوقيان و سنجر همواره مي كوشيد تا با گرفتن ماليات از احشام و يا چادرهاي منفرد بر صحراگرداني كه در درون امپراتوري به سر مي بردند نظارت كرده وآنها را مطيع و فرمانبردار نگه دارد. با اين وجود اغوزها در سال 548 ه.ق شورش نمودند و موجب سقوط حكومت سنجر شدند. شورش اغوزها به اسارت و حبس سلطان سنجر، استيلاي صحراگردان بر شهرهاي عمده خراسان و زوال قدرت سلجوقيان در شمال شرقي ايران انجاميد.
محور پژوهش حاضر بررسي مناسبات و روابط قبايل ترك با حكومت سلجوقيان و به ويژه سلطان سنجر است كه در نهايت به نبرد سنجر با غزان انجاميد. اين واقعه يكي از مهم ترين رويدادهاي مربوط به حضور قبايل ترك در دوره سلجوقيان است كه در اينجا به طور كامل به آن پرداخته مي شود. مسأله اصلي پزوهش عبارت از اين است كه چرا با وجودي كه سلجوقيان خود از قبايل غز بودند و با اتكا بر آنان به قدرت رسيدند و در دوره طولاني حكومت سلاجقه بزرگ قبايل غز با ساختار سياسي- اجتماعي سلجوقيان همكاري داشتند، بين تركان غز و حكومت مركزي مشكلات و بحران تازه بروز كرد و موجب بحران بين تركان غز و حكومت مركزي شد و اين بحران از نظر سياسي و اجتماعي چه پيامدهايي در خراسان بوجود آورد.
براي بررسي اين مسأله سؤالات پژوهش به صورت زير مطرح مي شود:
1- وضعيت قبايل غز در دوره سلجوقيان و روابط آنها با سلجوقيان بزرگ چگونه بود؟
2- علل بروز و استمرار ستيز بين تركان غز و حكومت سنجر در خراسان چه بود؟
3- عملكرد غزان در دوره بروز بحران معطوف به چه اهداف و عواملي بود؟
4- نتايج سياسي- اجتماعي ناشي از تسلط غزان بر خراسان و بحران به وجود آمده چه بود؟
براي سؤالات پژوهش، فرضياتي در نظر گرفته شده كه عبارتند از:
1- شمار اندكي از قبايل ترك كوچ رو در دوره سلجوقيان در ساختار اجتماعي ايران ادغام مي شدند، در حالي كه به دليل ورود مستمر آنان به ايران شمار كثيري از آنان پيوسته در شرايط ناسازگاري و عدم انطباق با ساختاري متمركز اجتماعي ايران قرار داشتند.
2- در دوره حكومت سنجر ورود قبايل ترك به قلمرو سلجوقيان مشكلات دائمي اداره آنان توسط حكومت سنجر را آشكار ساخته و مسائل ادغام آنان در ساختارهاي اجتماعي موجب بروز مشكلات مي شود از سوي ديگر غزها يكي از منابع تامين درآمد حكومت سنجر محسوب مي شدند كه افزايش پرداخت مالي به نارضايتي و عدم تحمل آنان انجاميد.
3- بحران پس از شكست سنجر در خراسان بنا به فقدان رهبري واحد در نزد غزان، مبدل به بحراني فراگير در خراسان گرديد زيرا تركان غز بنا به تمايلات زندگي صحراگردي خود رفتارهاي در جهت تخريب ساختار سياسي اجتماعي خراسان در پبش گرفتند.
4- از نظر سياسي حذف حكومت سنجر با جايگزيني ساختار سياسي كارآمدي توسط غزان همراه نبود، از نظر اجتماعي نيز بيشتر شهرهاي خراسان ويران شد و مردم زيادي به قتل رسيدند، كه در نتيجه آن تسلط مناسبات كوچ روي بر روابط و مناسبات يكجانشيني شدت گرفت.
تعداد صفحات 205 word
فهرست مطالب
عنوان صفحه
كليات ۱-۲۵
مقدمه ۱
طرح موضوع ۴
طرح مسئله ۵
طرح مفروضات ۵
روش تحقيق ۶
ضرورت انجام تحقيق ۷
قلمرو تحقيق ۷
كلمات كليدي و مفاهيم ۸
نقد و بررسي منابع ۱۰
بخش اول: تركان غزتا دوره سلجوقي ۲۶-۷۱
۱- اوضاع جغرافيايي آسياي مركزي و ساكنان آن ۲۶
۱-۱- جغرافياي آسياي مركزي ۲۶
۲-۱-ساكنين آسياي مركزي ۲۸
۲ -اصل و منشا اوليه تركان غز ۳۱
۱-۲-منشا نام غز ۳۱
۲-۲-نژاد غزان ۳۲
۳-۲-مساكن غزان ۳۳
۴-۲-مهاجرت غزان ۳۶
۳-ويژگي هاي سياسي، اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي غزان ۴۰
۱-۳-اوضاع سياسي غزان ۴۰
۲-۳-اعتقادات ديني غزان ۴۱
۳-۳-آداب و رسوم غزان ۴۴
۴-۳-زندگي اقتصادي ۴۰
۴-گذشته تاريخي غزان ۴۶
۱-۴- غزان در دوره گوك تركها ۴۶
۲-۴- غزان در دوره اويغورها ۵۲
۳-۴- تركان غز و جهان اسلام ۵۴
۴-۴- غزها در دوره سامانيان ۵۶
۵-۴- غزها در دوره غزنويان ۵۹
۱-۵-۴-سلطان محمود غزنوي ۶۱
۲-۵-۴-سلطان مسعود غزنوي ۶۷
بخش دوم: وضعيت تركان غز در دوره سلجوقيان ۷۲-۱۱۲
۱- نقش غزان در تشكيل دولت سلجوقيان ۷۲
۲-روابط غزان با سلاطين بزرگ سلجوقي ۸۷
۱ -۲- اوضاع سياسي حكومت سلاجقه بزرگ ۸۷
۲-۲- سلاجقه بزرگ و غزان ۹۴
بخش سوم: وضعيت تركان غز در دوره سلطان سنجر ۱۱۳-۱۵۳
۱- اوضاع سياسي حكومت سنجر ۱۱۳
۲-روابط غزان با سنجر ۱۱۹
۳-درگيري غزان با سنجر ۱۲۹
بخش چهارم: اوضاع خراسان پس از اسارت سنجر ۱۵۲-۱۷۵
۱-غزها در خراسان ۱۵۲
۱-۱-سلطان سليمان سلجوقي ۱۵۶
۲-۱-سلطان محمود ۱۶۲
۳-۱-فرار سنجر از اسارت و مرگ او ۱۶۷
۴-۱-خراسان پس از مرگ سنجر ۱۷۱
بخش پنجم: نتايج و پيامدهاي حمله غزان ۱۷۶
۱-نتايج سياسي ۱۷۶
۱-۱-تشكيل حكومت خوارزمشاهيان ۱۷۶
۲-۱-زوال حكومت سلجوقيان در خراسان ۱۷۷
۳-۱-بروز هرج و مرج در خراسان ۱۸۰
۲-نتايج اجتماعي ۱۸۲
۱-۲-قتل و غارت مردم ۱۸۲
۲-۲-از بين رفتن امنيت ۱۸۴
۳-نتايج اقتصادي ۱۸۷
۴-نتايج فرهنگي ۱۸۹
۱-۴-كشته شدن علما و بزرگان ۱۸۹
۲-۴-ويراني مراكز و اماكن فرهنگي ۱۹۷
نتيجه گيري ۱۹۸
منابع و ماخذ ۲۰۲
2462
پايان نامه نبرد سلطان سنجر با تركان غز
نبرد سلطان سنجر با تركان غز
(مطالعه اي در روند تسلط قبايل غز بر خراسان و پيامدهاي آن)
چكيده
اغوزها از زمان ورود سلجوقيان به ايران عنصري پايدار در تركيب جمعيتي جامعه خراسان شدند. و از نيمه دوم حكومت سنجر بر شمار قبايل غز به واسطه فشار ناشي ازجابجايي اقوام در دشت قبچاق و قدرت رو به رشد قراختاييان افزوده شد. از اين رو برقراري نظارت بر اغوزها وتسلط بر آنان يكي از مهمترين مسائلي بود كه سنجر با آن درگير بود.
دستگاه اداري سلجوقيان و سنجر همواره مي كوشيد تا با گرفتن ماليات از احشام و يا چادرهاي منفرد بر صحراگرداني كه در درون امپراتوري به سر مي بردند نظارت كرده وآنها را مطيع و فرمانبردار نگه دارد. با اين وجود اغوزها در سال 548 ه.ق شورش نمودند و موجب سقوط حكومت سنجر شدند. شورش اغوزها به اسارت و حبس سلطان سنجر، استيلاي صحراگردان بر شهرهاي عمده خراسان و زوال قدرت سلجوقيان در شمال شرقي ايران انجاميد.
محور پژوهش حاضر بررسي مناسبات و روابط قبايل ترك با حكومت سلجوقيان و به ويژه سلطان سنجر است كه در نهايت به نبرد سنجر با غزان انجاميد. اين واقعه يكي از مهم ترين رويدادهاي مربوط به حضور قبايل ترك در دوره سلجوقيان است كه در اينجا به طور كامل به آن پرداخته مي شود. مسأله اصلي پزوهش عبارت از اين است كه چرا با وجودي كه سلجوقيان خود از قبايل غز بودند و با اتكا بر آنان به قدرت رسيدند و در دوره طولاني حكومت سلاجقه بزرگ قبايل غز با ساختار سياسي- اجتماعي سلجوقيان همكاري داشتند، بين تركان غز و حكومت مركزي مشكلات و بحران تازه بروز كرد و موجب بحران بين تركان غز و حكومت مركزي شد و اين بحران از نظر سياسي و اجتماعي چه پيامدهايي در خراسان بوجود آورد.
براي بررسي اين مسأله سؤالات پژوهش به صورت زير مطرح مي شود:
1- وضعيت قبايل غز در دوره سلجوقيان و روابط آنها با سلجوقيان بزرگ چگونه بود؟
2- علل بروز و استمرار ستيز بين تركان غز و حكومت سنجر در خراسان چه بود؟
3- عملكرد غزان در دوره بروز بحران معطوف به چه اهداف و عواملي بود؟
4- نتايج سياسي- اجتماعي ناشي از تسلط غزان بر خراسان و بحران به وجود آمده چه بود؟
براي سؤالات پژوهش، فرضياتي در نظر گرفته شده كه عبارتند از:
1- شمار اندكي از قبايل ترك كوچ رو در دوره سلجوقيان در ساختار اجتماعي ايران ادغام مي شدند، در حالي كه به دليل ورود مستمر آنان به ايران شمار كثيري از آنان پيوسته در شرايط ناسازگاري و عدم انطباق با ساختاري متمركز اجتماعي ايران قرار داشتند.
2- در دوره حكومت سنجر ورود قبايل ترك به قلمرو سلجوقيان مشكلات دائمي اداره آنان توسط حكومت سنجر را آشكار ساخته و مسائل ادغام آنان در ساختارهاي اجتماعي موجب بروز مشكلات مي شود از سوي ديگر غزها يكي از منابع تامين درآمد حكومت سنجر محسوب مي شدند كه افزايش پرداخت مالي به نارضايتي و عدم تحمل آنان انجاميد.
3- بحران پس از شكست سنجر در خراسان بنا به فقدان رهبري واحد در نزد غزان، مبدل به بحراني فراگير در خراسان گرديد زيرا تركان غز بنا به تمايلات زندگي صحراگردي خود رفتارهاي در جهت تخريب ساختار سياسي اجتماعي خراسان در پبش گرفتند.
4- از نظر سياسي حذف حكومت سنجر با جايگزيني ساختار سياسي كارآمدي توسط غزان همراه نبود، از نظر اجتماعي نيز بيشتر شهرهاي خراسان ويران شد و مردم زيادي به قتل رسيدند، كه در نتيجه آن تسلط مناسبات كوچ روي بر روابط و مناسبات يكجانشيني شدت گرفت.
تعداد صفحات 205 word
فهرست مطالب
عنوان صفحه
كليات ۱-۲۵
مقدمه ۱
طرح موضوع ۴
طرح مسئله ۵
طرح مفروضات ۵
روش تحقيق ۶
ضرورت انجام تحقيق ۷
قلمرو تحقيق ۷
كلمات كليدي و مفاهيم ۸
نقد و بررسي منابع ۱۰
بخش اول: تركان غزتا دوره سلجوقي ۲۶-۷۱
۱- اوضاع جغرافيايي آسياي مركزي و ساكنان آن ۲۶
۱-۱- جغرافياي آسياي مركزي ۲۶
۲-۱-ساكنين آسياي مركزي ۲۸
۲ -اصل و منشا اوليه تركان غز ۳۱
۱-۲-منشا نام غز ۳۱
۲-۲-نژاد غزان ۳۲
۳-۲-مساكن غزان ۳۳
۴-۲-مهاجرت غزان ۳۶
۳-ويژگي هاي سياسي، اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي غزان ۴۰
۱-۳-اوضاع سياسي غزان ۴۰
۲-۳-اعتقادات ديني غزان ۴۱
۳-۳-آداب و رسوم غزان ۴۴
۴-۳-زندگي اقتصادي ۴۰
۴-گذشته تاريخي غزان ۴۶
۱-۴- غزان در دوره گوك تركها ۴۶
۲-۴- غزان در دوره اويغورها ۵۲
۳-۴- تركان غز و جهان اسلام ۵۴
۴-۴- غزها در دوره سامانيان ۵۶
۵-۴- غزها در دوره غزنويان ۵۹
۱-۵-۴-سلطان محمود غزنوي ۶۱
۲-۵-۴-سلطان مسعود غزنوي ۶۷
بخش دوم: وضعيت تركان غز در دوره سلجوقيان ۷۲-۱۱۲
۱- نقش غزان در تشكيل دولت سلجوقيان ۷۲
۲-روابط غزان با سلاطين بزرگ سلجوقي ۸۷
۱ -۲- اوضاع سياسي حكومت سلاجقه بزرگ ۸۷
۲-۲- سلاجقه بزرگ و غزان ۹۴
بخش سوم: وضعيت تركان غز در دوره سلطان سنجر ۱۱۳-۱۵۳
۱- اوضاع سياسي حكومت سنجر ۱۱۳
۲-روابط غزان با سنجر ۱۱۹
۳-درگيري غزان با سنجر ۱۲۹
بخش چهارم: اوضاع خراسان پس از اسارت سنجر ۱۵۲-۱۷۵
۱-غزها در خراسان ۱۵۲
۱-۱-سلطان سليمان سلجوقي ۱۵۶
۲-۱-سلطان محمود ۱۶۲
۳-۱-فرار سنجر از اسارت و مرگ او ۱۶۷
۴-۱-خراسان پس از مرگ سنجر ۱۷۱
بخش پنجم: نتايج و پيامدهاي حمله غزان ۱۷۶
۱-نتايج سياسي ۱۷۶
۱-۱-تشكيل حكومت خوارزمشاهيان ۱۷۶
۲-۱-زوال حكومت سلجوقيان در خراسان ۱۷۷
۳-۱-بروز هرج و مرج در خراسان ۱۸۰
۲-نتايج اجتماعي ۱۸۲
۱-۲-قتل و غارت مردم ۱۸۲
۲-۲-از بين رفتن امنيت ۱۸۴
۳-نتايج اقتصادي ۱۸۷
۴-نتايج فرهنگي ۱۸۹
۱-۴-كشته شدن علما و بزرگان ۱۸۹
۲-۴-ويراني مراكز و اماكن فرهنگي ۱۹۷
نتيجه گيري ۱۹۸
منابع و ماخذ ۲۰۲
2462
تميز كردن نماي ساختمان